In De andere kant van de muur. Een Palestijns perspectief voegt de theoloog Munther Isaac een belangrijk perspectief toe aan de berichtgeving over het conflict tussen Israël en Gaza. Josephien van Kesteren las zijn boek ‘een getuigenis van het verzet, de veerkracht en de hoop van de Palestijnen.’
Munther Isaac is een bekende Arabische Palestijnse christen, geboren en woonachtig in Bethlehem. Hij is theoloog – studeerde aan Westminster theologisch seminarie in Philadelphia en promoveerde in Oxford met een dissertatie getiteld: Bijbelse theologie van het beloofde land. Ook in zijn nieuwste boek komt hij terug op de thematiek van de dissertatie.
Isaac werd geboren in een christelijk-orthodox gezin in Bethlehem; zijn moeders voorgeslacht is ‘bezaaid met orthodoxe priesters’. Toch begon Isaacs’ eigen geloofsreis pas toen hij tien jaar was, toen hij met zijn broers en zussen naar een zomerkamp ging dat georganiseerd werd door een kleine evangelische kerk in Bethlehem. Daar maakte hij kennis met het evangelische geloof, waarin hij ook zijn theologische opleiding zou krijgen. Hij werd later predikant van de Lutherse kerk in zijn geboortestad en decaan van het Bijbel College aldaar. Hoewel van geboorte een ‘oosters’ christen, is hij van geloof en opleiding dus een ‘westers’ christen.
‘Christenzionisten’
Volgens Isaac was ten tijde van het Britse mandaat van Palestina zo’n 12% van de bevolking christelijk). Nu is dat nog maar 1,3%: van de 1,8 miljoen Palestijnen in Israël zijn er zo’n 130.000 Christen en van de 4,8 miljoen Palestijnen in de Palestijnse gebieden ongeveer 46.000. Hijzelf en zijn gezin zijn ondanks aandringen door anderen en verlokkelijke baanaanbiedingen buiten Palestina, niet van plan uit hun land te vertrekken.
Isaac richt zich in dit boek uitdrukkelijk tot zijn eigen ‘evangelische’ en Lutherse geloofsgenoten, met name in Amerika, door wie hij zich als Palestijnse christen onbegrepen en zelfs terzijde geschoven voelt. Veel van deze geloofsgenoten horen tot wat Isaac ‘christenzionisten’ noemt, christelijke groepen en kerken die in de naam van de Bijbel en de God van de Bijbel het hele historische Palestina als het ‘land Israël’ beschouwen. Deze houding leidt tot een ontkenning van het bestaan en de rechten van Palestijnse christenen en de andere inwoners van het land Palestina.
Universele theologie
De titel van zijn boek verwijst naar de letterlijke muur die de Israëli vanaf 2002 gebouwd hebben en die voornamelijk op Palestijns grondgebied staat. Een muur van negen meter hoog die bestaat uit elektronisch beveiligde hekken en een betonnen muur en die nu de meeste steden op de West Bank omsingelt. Een muur die volgens de Israëlische autoriteiten bedoeld is voor de veiligheid, maar die volgens Isaac vooral de Palestijnen aan het zicht onttrekt. De muur verhult de Palestijnse geschiedenis en het Palestijnse heden. Het is Isaacs’ doel juist de andere kant van de Muur – de Palestijnse kant – te belichten).
Isaac vat de theologische houding van de westerse christenen tot Israël als volgt samen: ‘Het historische land Palestina behoort als eeuwig bezit het Joodse volk toe.’ Hij ontkracht vervolgens met een terugblik op zijn eigen dissertatie dit idee van ’bezit’ van land: al het land is daarentegen eigendom van God. Volgens Isaac is de belofte van het land Israël aan zijn uitverkoren volk door God een inclusieve belofte: het beloofde land bedekt uiteindelijk de hele aarde en sluit alle volkeren in: ’De theologie van het land van Jezus is inclusief en universeel.’
Krachtige boodschap
Dit boek werd oorspronkelijk uitgegeven in 2020. Het is inmiddels een jaar geleden dat het huidige conflict tussen Israël en Gaza oplaaide en nog onverminderd voortduurt. Op social media en in zijn lezingen en publicaties blijft Isaac net als in dit boek onverminderd hopen op een toekomst waarin Palestina een land van joden, christenen en moslims zal zijn, waarin zij elkaar als naasten zien en niet meer gescheiden zullen worden door een muur. Zoals Isaac zegt is zijn boek een getuigenis van het verzet, de veerkracht en de hoop van de Palestijnen: zijn boodschap van de andere kant van de muur is dat de liefde tot God wordt uitgedrukt in de liefde tot de naaste, en andersom .
Dat zijn boodschap nu vertaald is naar het Nederlands is een verdienste van de twee vertaalsters: Riet Bons-Storm (psychologe en protestants theologe) en Willemien Keuning (protestants predikante) die ook een inleiding schreven. In het boek staat helaas niet vermeld dat het een vertaling is uit het Engels. Dit staat wel in de recensie van Bert Altena op Nieuw Wij. Misschien heeft het feit dat zij geen professionele vertalers zijn ertoe geleid dat de vertaling vaak te dicht bij het Engels blijft. Zo staat op pagina 161 het zinnetje ‘Dat maakt me gek,’ waar de betekenis van mad hier eerder als boos vertaald moet worden. En op pagina 186 wordt occupied met ‘bezet’ vertaald waar ‘druk bezig’ toepasselijker zou zijn. Neemt niet weg dat de vertaling een heel leesbaar en krachtig boek op heeft geleverd dat een belangrijk perspectief toevoegt aan de huidige, vaak eenzijdige, berichtgeving over het conflict tussen Israël en Gaza.
- Munther Isaac
- De andere kant van de muur. Een Palestijns perspectief.
- Uitgeverij Van Warven, Kampen. 2023.
- Prijs: € 15,00.
