De Frans-Libanese auteur en journaliste Carole Dagher schreef deze biografie over de jezuïet Nicolaas Kluiters al in 2012. Naar aanleiding van het proces tot zaligverklaring van de in 1985 in Libanon vermoorde pater Kluiters, dat in 2022 door de orde van de jezuïeten werd opgestart, besloot Benoit Lannoo het boek in het Nederlands te vertalen. De Nederlandse uitgave verscheen in maart 2023 bij Berne Media en Halewijn.
Het boek voorziet in een leemte. Over Nicolaas Kluiters is in Nederland en Vlaanderen weinig bekend. Het initiatief om een proces tot zaligverklaring te starten kwam in Nederland als een verrassing. Buiten de orde van de Jezuïeten was Nicolaas Kluiters al vergeten. Veel meer aandacht kreeg zijn orde- en generatiegenoot pater Frans van der Lugt sj., die bijna veertig jaar later in het Syrische Homs op brute wijze om het leven werd gebracht. Ook voor hem werd door de orde een proces tot zaligverklaring opgestart, maar dat werd in 2022 juist afgeblazen.
Wie wil weten waarom de orde van de Jezuïeten en de kerk in Libanon pater Nicolaas Kluiters zo hoog hebben dat ze een proces tot zaligverklaring zijn gestart, moet dit boek lezen. Het is een bijzonder verhaal over een bijzondere man. De beschrijving van de eerste 34 levensjaren is met 25 pagina’s tamelijk beknopt. Nicolaas Kluiters werd in 1940 in Delft geboren. Hij ontwikkelde een grote interesse in schilderkunst, maar voelde zich tegelijkertijd geroepen tot het priesterschap. Hij koos in 1963 voor de orde van de Jezuïeten en werd in 1974 werd priester gewijd. Daarna wordt hij uitgezonden naar Libanon zoals ook meerdere ordegenoten uit Nederland in die jaren.
Ruim 200 pagina’s gaan over zijn pastorale en sociale werk in het dorpje Barqa, in de Bekavallei in Libanon. Het dorp ligt in een uithoek waar als Kluiters er komt, al vier jaar geen priester meer geweest is. Kluiters biedt zijn diensten aan en weet geleidelijk aan de harten van de mensen te winnen. Hij speelt een grote rol in de sociale en economische ontwikkeling van het achtergebleven gebied. Hij slaagt erin de vijandschap tussen verschillende groepen te overwinnen. Het dorp komt langzaam tot bloei. De mensen hoeven niet meer te vertrekken, maar kunnen in hun eigen streek een leven opbouwen. Dit alles gebeurt in een tijd dat het land verscheurd wordt door haat en oorlog.
Na een periode van tien jaar heeft het er alle schijn van dat pater Nicolaas Kluiters op zoek zal gaan naar een nieuwe missionaire uitdaging. Misschien Soedan. Zijn werk zit er op, anderen kunnen het werk nu voortzetten. Na een retraite en gesprekken met de generaal-overste pater Peter-Hans Kolvenbach in Rome besluit hij toch naar Libanon terug te keren en in Barqa te blijven. Daar hoorde hij thuis, zo vond hij. Een luttele twee weken na zijn aankomst in Libanon, slaat het noodlot toe. Op weg naar Barqa neemt hij, om op tijd voor een afspraak te zijn, een kortere weg, waarvan hij wist dat die gevaarlijk was. Het wordt hem fataal; hij komt nooit in Barqa aan. Weken later wordt zijn levenloos lichaam met sporen van marteling teruggevonden in een bergkloof van 97 meter diep. Volgens de politiearts werd pater Nicolaas Kluiters op dag van zijn verdwijning, 14 maart 1985, vermoord.
In het aangrijpende verhaal over het leven van pater Nicolaas Kluiters zijn veel getuigenissen opgenomen van mensen die hem goed hebben gekend. Ook wordt geput uit brieven van Kluiters zelf. Benoit Lannoo heeft het boek voorzien van een biografisch en ignatiaans lexicon.
Carola Dagher, Nicolaas Kluiters, Herder in een verscheurd Libanon, vertaald en bewerkt door Benoit Lannoo, 2023 Berne Media – Halewijn, ISBN 9789089724472, 344 pp., prijs € 24,95
