In 1987 ging de stad Nijmegen een stedenband aan met de West-Russische stad Pskov. Binnen de stichting stedenband was een oecumenische ’werkgroep kerken’ actief. Door een tip van Frans-Joseph van Agt, voormalig ambassadeur in Moskou, kreeg deze werkgroep contact met de Russisch-Orthodoxe priester Pavel Adelgeim, die toen rector was van twee parochies: de parochie van de Myrredragende Vrouwen in de stad en van de evangelist Mattheüs in het voorstadje Pstkovitsi. Een hele wereld ging voor ons open. Vader Pavel had een Orthodoxe school geopend, in het dorp een klein weeshuis en nog tal van andere initiatieven. Hij publiceerde en zijn preken trokken veel toehoorders: Orthodoxe gelovigen, protestanten, agnosten en joden. Via hem ontmoetten we interessante mensen en betrokken leken, actief in het kerkelijke en culturele leven van die tijd. We organiseerden steun voor zijn projecten. Vader Pavel werd voor ons de poort, waarlangs Rusland open ging. We leerden ook andere Orthodoxe parochies en kloosters kennen en legden contacten met de Oudgelovigen, de rooms-katholieken en de (geregistreerde) baptisten. Vader Pavel bezocht in 1991 Duitsland en Nijmegen.
Ik ben al vanaf 1990 begonnen met het verzamelen van materiaal van en over vader Pavel: preken, artikelen en cursussen. Een betere inleiding en de cultuur en de kerk van Rusland kun je niet hebben. Ik had gesprekken met hem en met zijn vriendenkring. Zijn levensgeschiedenis omspant een groot deel van de periode van de Sovjet-Unie en laat ook de problemen zien die actieve Orthodoxe priesters toen hadden. Heel interessant zijn de leermeesters, die hij in Tasjkent en Buchara, waar hij tussen 1959 en 1973 begon te dienen als diaken en priester, ontmoette. De glasnost’ en de perestrojka brachten naast problemen ook nieuwe mogelijkheden. Maar het bisdom Pskov en Velikije Luki bleef erg star en er kwamen steeds meer problemen met de toenmalige bisschop Jevzjevi. Dat had te maken met de kritiek van vader Pavel op de ’symfonie tussen kerk en staat’, op de ongecontroleerde macht die bisschoppen in de Russisch-Orthodoxe Kerk konden uitoefenen en op het slecht functioneren van de kerkelijke rechtbanken. Hij liet zich inspireren door het plaatselijk concilie van Russisch-Orthodoxe Kerk in 1917/1918, maar constateerde dat de Russisch-Orthodoxe Kerk na de perestrojka in de sfeer van de voormalige Sovjet-Unie bleef hangen.
In 2013 werd vader Pavel vermoord door een psychisch verwarde jongeman, die hulp bij hem zocht. Zijn vriendenkring bleef bestaan en heeft daarna veel werk gemaakt van de herdenking van deze bijzondere priester. Ik hoor ook bij die vriendenkring en hoop dat mijn boek daaraan een bijdrage zal zijn.
Het boek maakt deel uit van de serie Verkenningen Oosters Christendom en wordt gepresenteerd tijdens het 30-jarig jubileum van het Instituut voor Oosters Christendom (IVOC). Het boek is te koop voor €20,-. U kunt het bestellen door een email te sturen naar het secretariaat van het Instituut voor Oosters Christendom: secretariaat@ivoc.ru.nl. Na betaling van €20,- op IBAN NL14 INGB 0000 1539 98 op naam van het Instituut voor Oosters Christendom onder vermelding van ‘boek Vader Adelgeim’ stuurt het secretariaat u het boek zo spoedig mogelijk toe. U kunt het boek natuurlijk ook op het secretariaat van het instituut (Erasmusgebouw, 17de etage, E17.04d) afhalen. U betaalt dan slechts €15,-.
